Czy Elbląg znajdzie się pod lupą prokuratora?

Studzienka kanalizacyjna na Starym Mieście w Elblągu - zdjęcie poglądowe, fot. Marcin Mongiałło

Marcin Mongiałło 
 napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Organy stanowiące gminy, do uchwał, a więc aktów prawa miejscowego, dotyczących warunków podłączenia do gminnych sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej i kanalizacji ogólnej często wprowadzają obowiązek ponoszenia przez mieszkańców opłaty przyłączeniowej. Jeżeli mieszkaniec zgłosi chęć podłączenia budynku do gminnej sieci, niejednokrotnie jest zmuszany do uiszczenia stosownej opłaty na rzecz gminy. Taka praktyka ma odejść do lamusa, a czuwać nad tym mają prokuratorzy. 

Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand zwrócił w ostatnich dniach uwagę w piśmie kierowanym do wszystkich prokuratorów regionalnych, że obowiązek ponoszenia opłat nakładany jest na mieszkańców bez upoważnienia ustawowego i narusza art. 7, art. 84 i art. 94 Konstytucji RP.

Gminy nie mogą pobierać od mieszkańców opłat za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. W przypadku ujawnienia nieprawidłowości pod tym względem prokuratorzy mają obowiązek działać na rzecz zakwestionowania takich zapisów - takie jest oficjalne stanowisko Prokuratury Krajowej.

Co więcej, obywatele, nawet za swoją zgodą, nie mają także obowiązku wybudowania urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych z własnych środków. Prokuratura Krajowa przytacza w tym miejscu orzeczenia: Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 5 grudnia 2006 roku (sygn. akt II SA/Go 432/06) oraz Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Kielcach z 30 stycznia 2008 roku (sygn. akt II SA/Ke 675/07).

Prokurator Robert Hernand zwrócił się do wszystkich prokuratorów z prośbą o dokonanie analizy zgodności z prawem uchwał dotyczących warunków podłączenia do gminnych sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej i kanalizacji ogólnej. W przypadku ujawnienia nieprawidłowości polegających na nakładaniu na mieszkańców obowiązku ponoszenia opłaty przyłączeniowej za możliwość podłączenia budynku do gminnych sieci, prokuratorzy mają obowiązek podjęcia działań zmierzających do zakwestionowania tych zapisów, jako nie posiadających upoważnienia ustawowego.

Uprawnienie prokuratora do zaskarżania uchwał, które są aktami prawa miejscowego, wynika z art. 70 ustawy z 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2016 r., poz. 177 ze zm.) oraz art. 8 par. 1 i art. 50 par. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Stanowisko prokuratury potwierdza utrwalone orzecznictwo sądów. Przykładowo  wyroku z 22 listopada 2010 roku (sygn. akt II SA/Kr 851/10) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził nieważność uchwały rady gminy ustalającej odpłatność za podłączenie do urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd wskazał, że nie ma podstaw do podjęcia takiej uchwały przez gminę w żadnym z przepisów. Zgodnie z art. 94 Konstytucji podstawą prawną stanowienia aktów prawa miejscowego jest upoważnienie zawarte w ustawie i musi być ono wyraźne. W związku z powyższym, jak stwierdził WSA w Krakowie, jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez upoważnienia ustawowego. Żadna ustawa nie zezwala gminie na wprowadzenie opłat za przyłączanie się do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej.