Elbląg nieprzygotowany na ewentualną powódź?

 fot. archiwum elblag.net

Maciej Markowski 
 napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Żuławy to region niezwykle istotny jeżeli chodzi o walory dziedzictwa kulturowego, krajobrazowego, przyrodniczego, o dużym potencjale gospodarczym i turystycznym. Jednocześnie to jeden z obszarów, który jest zaliczany do tych z najwyższym w kraju zagrożeniem powodziowym. Od 2009 roku uruchomiono w związku z tym program "Kompleksowego zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław - do roku 2030", dzięki któremu udało się zrealizować mnóstwo zadań wpływających pozytywnie na zabezpieczenie tego terenu przed powodzią. Choć Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła poprawę stanu technicznego obiektów przeciwpowodziowych na Żuławach, to dopatrzyła się również wielu uchybień, zwłaszcza jeżeli chodzi o kwestię zaopatrzenia wojewódzkiego magazynu przeciwpowodziowego, nad którym nadzór sprawuje Zarząd Melioracji w Elblągu.

W wyniku wielu działań zwiększyła się skuteczność osłony przeciwpowodziowej w Delcie Wisły. Miały na to wpływ: przebudowa ujścia Wisły do Zatoki Gdańskiej, modernizacja wałów przeciwpowodziowych, m.in. Wisły i jeziora Druzno, przebudowa stacji pomp odwadniających obszary depresyjne i przydepresyjne, przebudowa Kanału Raduni oraz przebudowa koryt rzek: Motława, Wąska, Dzierzgoń. To jednak nie oznacza, że ryzyko powodzi zmalało do zera. Nadal trzeba - wg raportu - podejmować wysiłek w celu utrzymania tego stanu oraz w realizowaniu nowych inwestycji, aby ograniczyć ryzyko powodziowe. Na pozytywną ocenę NIK-u wpłynął także System Monitoringu Ryzyka Powodziowego, tzw. SMoRP, stworzony przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej.

NIK zauważa, że modernizacja 75,6 km wałów przeciwpowodziowych, (w tym: 36,6 km wałów Wisły, 18,8 km jeziora Druzno, 10,2 km rzeki Wąska, 7,9 km rzeki Tuga oraz 2,1 km rzeki Elbląg) zwiększyła ich szczelność, tj. odporność na przesiąkanie. Także przebudowa 23 istniejących i budowa dwóch nowych stacji pomp zwiększyła efektywność odwadniania obszarów depresyjnych Żuław. Na realizację zadań I etapu Programu Żuławskiego poniesiono wydatki w łącznej kwocie 501.353,9 tys. zł.

Niestety kontrola wykazała nieprawidłowości jeżeli chodzi o stan zaopatrzenia wojewódzkiego magazynu przeciwpowodziowego, prowadzonego przez Zarząd Melioracji w Elblągu. Raport wykazał, że 74% sprzętu nie była utrzymana w gotowości do natychmiastowego użycia w sytuacji wystąpienia powodzi lub podtopienia.

Magazyn w Elblągu wyposażony był m.in. w: agregaty pompowe (10 szt.) i prądotwórcze (8 szt.),pompy i motopompy (11 szt.), zespoły pompowe (8 szt.), łodzie wiosłowe, w tym desantowe (7 szt.), łódź żaglową (1 szt.), zapory przeciwpowodziowe (65 szt.), folię techniczną (3.000 m2) i folie rękawy (3 rolki), geowłókninę (350 m2), worki (42.240 szt.), buty gumowe i gumofilce (199 par), drabiny (11 szt.), piły spalinowe (2 szt.), pochodnie parafinowe (6.600 szt.), latarki (134 szt.), termosy (16 szt.), a ponadto m.in. kamizelki ostrzegawcze, koce, butle gazowe, taczki, wiadra, bosaki, haki, kilofy, siekiery, grabie, liny, łomy, rury, śruby, gwoździe.

Część sprzętu, jak wykazała kontrola NIK, nie nadawała się do użytku, np.:

− na 38 szt. sprzętu mechanicznego w magazynie, takiego jak: agregaty pompowe i prądotwórcze, pompy i motopompy, aż 28 (74%) nie było sprawnych – w trakcie oględzin, w ramach kontroli NIK, nie zostało uruchomionych; 

− dwie przyczepy z agregatem prądotwórczym GPW 110 DZ oraz agregat prądotwórczy GNT 120 nie były zarejestrowane, co uniemożliwiało poruszanie się po drogach publicznych, mimo iż ww. sprzęt posiadał wymaganą do rejestracji homologację;

− wyposażenie sprzętu było niekompletne, co powodowało brak możliwości jego wykorzystania w sytuacji powodzi;

Zastępca Dyrektora Zarządu Melioracji w Elblągu ds. Eksploatacji i Konserwacji Jerzy Szczesiak tłumaczył to tym, że sprzętu pływającego nie poddawano przeglądom, gdyż założono, że nie będzie wykorzystywany do akcji przeciwpowodziowej, ponieważ nowoczesny sprzęt pływający do ewentualnej ewakuacji posiadają jednostki Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej, itp., a w ostatnich 20 latach nie było przypadków użycia jednostek pływających.

Dyrektor Zarządu Melioracji w Elblągu Cezary Terech wskazał natomiast, że trudności w sferze zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław wynikały z niewystarczającej ilości środków finansowych na realizację zadań z tym związanych. Skutkiem tego była realizacja zadań przyjętych jako priorytetowe, tj. zapewnienie utrzymania (eksploatacja, konserwacja, remonty, przeglądy) stacji pomp i stacji transformatorowych, co wymagało zaangażowania 90–100% środków przewidzianych w ustawach budżetowych.

Miasto Elbląg nie zrealizowało dwóch zadań rezerwowych – przebudowy systemu przeciwpowodziowego prawego brzegu rzeki Elbląg w rejonie ulic Dolna i Stoczniowa oraz zabezpieczenia przeciwpowodziowego lewego brzegu rzeki Elbląg, z powodu – jak wyjaśnił Prezydent Elbląga Witold Wróblewski – znacznych kosztów finansowych oraz braku możliwości pozyskania dodatkowych środków na realizację tych przedsięwzięć.