Pieluszkowe zapalenie skóry - pielęgnacja i zapobieganie

Redakcja elblag.net 
 napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Jednym z częstych problemów skórnych występujących u noworodków i niemowlaków jest pieluszkowe zapalenie skóry. Odparzeniom i zaostrzonym stanom zapalnym sprzyja wilgotne środowisko oraz podwyższona temperatura pod pieluszką. Długotrwały kontakt z moczem oraz stolcem zwiększa wrażliwość skóry na otarcia. Jak prawidłowo pielęgnować okolice pieluszkowe, żeby zapobiegać uszkodzeniom naskórka i pieluszkowemu zapaleniu skóry.

Odparzenia u niemowlaka i pieluszkowe zapalenie skóry

U niemowlaków noszących pieluchę przez cały dzień dochodzi do osłabienia warstwy rogowej naskórka. Delikatnie podrażniony naskórek staje się wrażliwszy na wszelkie drażniące substancje, które wnikają w jego głębsze warstwy. Mokra pielucha ociera skórę w okolicy pieluszkowej i fizycznie uszkadza naskórek. Skóra staje się podatna na zakażenia przez drożdżaki (Candida albicans) oraz m.in. bakterie Bacillus faecallis, Escherichia coli, Streptococcus.

Z jakiego powodu skóra niemowlaków (szczególnie między 7. a 12. miesiącem życia) tak łatwo się odparza? Tuż po urodzeniu skóra dziecka spełnia swoją podstawową funkcję ochronną. Jest jednak nie do końca dojrzała i dopiero po 2-3 latach zaczyna przypominać budową skórę dorosłego. Do tego czasu przez cieńszy naskórek do wnętrza łatwo wnikają wszelkie substancje drażniące. Choć w skórze niemowlaka znajduje się tyle samo gruczołów łojowych co w skórze dorosłego, charakteryzują się zmniejszoną funkcją wydalniczą. W porównaniu do dorosłych maluchy mają też więcej gruczołów potowych, co powoduje, że bardziej się pocą.

Niemowlaki oddają mocz ok. 20 razy na dobę. Ciepła i wilgotna pielucha stwarza doskonałe warunki do rozwoju wszelkich bakterii. Im wyższe zasadowe pH moczu, tym większe prawdopodobieństwo podrażnień. Na odparzenia pieluszkowe wpływa również oddawany przez dziecko kał. Znajdują się w nim substancje, które działają drażniąco na skórę.

Pieluszkowe zapalenie skóry częściej występuje u maluchów karmionych sztucznie oraz u niemowlaków w trakcie przyjmowania antybiotyków i po zakończeniu terapii. Antybiotyki zmieniają florę bakteryjną i zwiększają namnażanie się drożdżaka Candida albicanspowodującego pieluszkowe zapalenie skóry. Większe ryzyko odparzenia u niemowlaka występuje też w trakcie biegunki. O tym, jak dbać o delikatną skórę okołopieluszkową przeczytamy więcej na http://sudocrempolska.pl/poradnik-rodzica/.

Jak wygląda pieluszkowe zapalenie skóry?

Zapalenie skóry okolic pieluszkowych przebiega od łagodnego do ciężkiego. O początku choroby świadczy niewielki rumień, któremu towarzyszy złuszczanie na ograniczonym obszarze skóry. Niewielki rumień może pojawić się w okolicy okołoodbytniczej, co uznaje się za pierwsze objawy pieluszkowego zapalenia skóry.

W trakcie rozwoju choroby zmiany zapalne pogarszają się. Pojawia się sączenie. Dla zakażenia drożdżakami charakterystyczny jest nasilający się rumień na obwodzie oraz grudkowo-krostkowe wykwity w fałdach skóry i na narządach płciowych. Pęcherze i nadżerki pokryte żółtymi strupami świadczą o infekcji bakteryjnej liszajcem zakaźnym.

Pieluszkowe zapalenie skóry lokalizuje się dokładnie tam, gdzie przylega pieluszka, czyli na wypukłych częściach ciała. Zapalenie obserwujemy w okolicach wzgórka łonowego, na dolnej części brzucha, na udach, pośladkach i narządach płciowych.

Co sprzyja odparzeniom i jak zapobiegać PZS?

Niektóre niemowlaki są bardziej podatne na odparzenia i szybciej rozwija się u nich stan zapalny niż u innych maluchów. Co sprzyja podrażnieniom i jak im zapobiegać?

Wśród czynników sprzyjających odparzeniom i PZS można wymienić:

• niedostateczną higienę i zbyt rzadką zmianę pieluchy (wilgoć utrzymująca się przez dłuższy czas w okolicy pieluszkowej);
• specyficzną budowę skóry dziecka – jest cieńsza niż skóra dorosłego, bardziej się poci (szczególnie podatne na odparzenia są wcześniaki);
• częste biegunki;
• wady układu moczowego;
• terapię antybiotykową, która zmienia florę bakteryjną;
• składniki kału podwyższające pH w okolicy pieluszkowej;
• niewygodną pieluszkę niedopasowaną do dziecka, która powoduje otarcia.

U dzieci ze skłonnością do wyprysków w okolicy pieluszkowej zaleca się zmianę pieluchy co 2-3 godziny i przemywanie pupy oraz genitaliów ciepłą wodą z delikatnym płynem dla dzieci. Niemowlaki powinny nosić pieluchy jednorazowe, które skutecznie pochłaniają mocz. Dzięki temu pupa maluszka pozostaje cały czas sucha, co zmniejsza ryzyko wystąpienia odparzeń.

Jeśli u dziecka pojawia się rumień oraz krostki, zastosujmy np. Sudocrem dla niemowlaka. Kosmetyk działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, a także osusza skórę, ponieważ zawiera tlenek cynku http://sudocrempolska.pl/sudocrem-na-odparzenia/. Sudocrem działa na odparzenia, a jednocześnie nawilża i pielęgnuje delikatną skórę malucha.

U dzieci ze skłonnością do podrażnień i odparzeń unikamy używania chusteczek nawilżających. Najczęściej zawierają one alkohol, który przesusza skórę oraz konserwanty i substancje zapachowe, które mogą działać drażniąco. Jeśli nie chcemy rezygnować z wygodnych chusteczek, wybierzmy wersję bezzapachową bez dodatku alkoholu. Przy każdej zmianie pieluszki pozwólmy maluchowi poleżeć chwilę z gołą pupą. Im więcej czasu dziecko spędza bez pampersa, tym dla niego lepiej.

Jaki krem stosować na odparzenia?

Przy łagodnej formie PZS oraz wszelkich podrażnieniach zaleca się używanie kremów barierowych zawierających np. tlenek cynku. Kosmetyk bezpieczny dla maluszka nie powinien zawierać parabenów i drażniących substancji zapachowych (dokładne informacje o składzie patrz: Sudocrem ulotka http://sudocrempolska.pl).

Dobry preparat musi działać przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, żeby skutecznie likwidować pierwsze pojawiające się zmiany skórne. Ale krem, jak np. Sudocrem dla dzieci powinien również pielęgnować skórę i odpowiednio ją nawilżać. Dzięki zawartości lanoliny kosmetyk utrzymuje dobre nawilżenie (zmniejsza przeznaskórkową utratę wody) i chroni naskórek przed powstawaniem podrażnień. Krem Sudocrem ma również zastosowanie ochronne przed szkodliwym działaniem moczu i kału. Cienka warstwa kosmetyku nakładana przy każdej zmianie pieluszki (jeśli pupa jest zaczerwieniona lub pojawiły się na niej krostki) pomoże zapobiec dalszemu rozwojowi zapalenia. Kremy barierowe, choć pomocne przy odparzeniach i łagodnej formie PZS, mogą jednak nasilać objawy choroby w przypadku wtórnej infekcji drożdżakowej.

Przy problemach skórnych okolicy okołopieluszkowej nie powinniśmy stosować preparatów zawierających kwas borny czy barwniki anilinowe. Odradza się również używanie zasypek z talkiem, a tym bardziej pudrów wymieszanych np. z oliwką.

A co kiedy dziecko ma już PZS?

Przy łagodnej formie pieluszkowego zapalenia skóry przy każdej zmianie pieluszki stosujemy preparaty z tlenkiem cynku takie jak np. Sudokrem dla niemowlaka. Używamy jednorazowych pampersów o wysokim stopniu chłonności i zmieniamy pieluchę nawet co 2h. Dajemy skórze dziecka pooddychać, zostawiając malucha przez kilka minut bez pieluchy. Zamiast mokrych chusteczek do przemywania używamy ciepłej wody z delikatnym płynem hipoalergicznym.

Zmiany chorobowe o nasileniu średnio-ciężkim i ciężkim wymagają zastosowania łagodnych maści sterydowych (nie zawsze jest to konieczne). Najczęściej używa się 1% hydrokortyzonu przez 2 do 7 dni. Jeśli przyczyną PZS jest Candida albicans, miejscowo stosuje się lek przeciwdrożdżakowy. Przy nadkażeniach bakteryjnych okolicę pieluszkową smarujemy miejscowo maściami z antybiotykiem.

Odparzenia i podrażnienie okolicy pieluszkowej sprawia maluchowi duży dyskomfort. Dziecko może być rozdrażnione i płaczliwe. Nieprzyjemne uczucie potęguje się, kiedy pielucha staje się mokra, a pupa nie ma żadnej ochrony. Zabezpieczający krem taki jak np. Sudocrem na odparzenia pieluszkowe pomaga zmniejszyć zaczerwienienie, a tym samym piekący ból.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Pieluszkowe zapalenie skóry, G.Chodorowska i.in. [w:] Standardy Medyczne Pediatria, T.11, 2013 r.
• Pieluszkowe zapalenie skóry jako problem dermatologiczny i pediatryczny. Część 1. Pierwotne pieluszkowe zapalenie skóry, A.K. Jaworek i in., Standardy Medyczne Pediatria, T.9, 2009 r.