Al. Grunwaldzka w Elblągu, fot. Mateusz Milanowski (archiwum elblag.net)Do napisania tego artykułu skłoniły nas powtarzające się od dłuższego czasu zarzuty co do poprawności językowej wybranych artykułów - dotyczy to przede wszystkim pisowni niektórych ulic i placów w naszym mieście.
Jeden z naszych Czytelników pod wieloma tekstami na portalu systematycznie zamieszcza poniższy komentarz:
"Jak należy pisać w zdaniu nazwę Al. Niepodległości, Al. Stanów Zjednoczonych itp. Dużą czy małą literą? Piszemy Al. (wielką literą), jeśli jest to skrót słowa Aleje, oraz al. (małą literą), jeśli jest to skrót słowa aleja. Tak więc Al. Niepodległości to Aleje Niepodległości, natomiast al. Niepodległości to aleja Niepodległości. Mirosław Bańko"
Inny (ten sam?) Czytelnik (obok wyżej wymienionego komentarza) dodał jeszcze jeden:
Dobrze, zeby jakis polonista nadzorowal teksty i korygowal bo bledow jest mnostwo. Kiedys byli dziennikarze co bardzo rzadko popelniali bledy, teraz jest dokladnie odwrotnie ! Ludziom brak poprawnej polszczyzny do ktorej mozna by sie bylo odwolywac.
Mając na uwadze powyższe postanowiliśmy wyjaśnić temat związany z pisownią elbląskich ulic i placów. Zasadą jest, że wyrazy ulica oraz plac piszemy małą literą. Mówi o tym Słownik języka polskiego PWN:
Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą: ulica Sławkowska, ulica 3 Maja, ulica Dwóch Mieczy, ulica Świętego Jana (albo: ulica św. Jana), ulica Księdza Jerzego Popiełuszki, ulica Królowej Jadwigi...
Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Jeden z nich precyzuje, że:
Jeżeli stojący na początku nazwy wyraz aleja, błonie, bulwar występuje w liczbie mnogiej, piszemy go wielką literą: Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie. Spotkamy się u zbiegu Alei (lub Alej) i Marszałkowskiej. Przechadzali się Bulwarami Juliusza Słowackiego. Na Błoniach krakowskich zgromadził się wielki tłum.
Drugi wyjątek ma miejsce wówczas, gdy człony "ulica", "plac" są składnikiami nazwy własnej. W tym przypadku przesądziła o tym uchwała rady miejskiej (zasady pisowni zostały określone aktami prawa miejscowego).
7 września bieżącego roku Rada Miejska w Elblągu podjęła uchwałę XXVIII/558/2017 w sprawie ujednolicenia pisowni istniejących nazw ulic w mieście Elblągu, mającą charakter korygujący niektóre nazwy ulic i placów w naszym mieście.
§ 1. wyżej wymienionej powyżej uchwały wskazuje, że:
Ujednolica się pisownię następujących ulic i placów w mieście Elblągu:
1. Nazwa aleja: „Grunwaldzka" otrzymuje brzmienie „Aleja Grunwaldzka”.
2. Nazwa aleja: „Tysiąclecia” otrzymuje brzmienie „Aleja Tysiąclecia”.
3. Nazwa os. „Marynarzy” otrzymuje brzmienie ulica „Osiedle Marynarzy”.
4. Nazwa plac: „Dworcowy” otrzymuje brzmienie „Plac Dworcowy”.
5. Nazwa plac: „Grunwaldzki” otrzymuje brzmienie „Plac Grunwaldzki”.
6. Nazwa plac: „Kazimierza Jagiellończyka” otrzymuje brzmienie „Plac Kazimierza Jagiellończyka”.
7. Nazwa plac: „Słowiański” otrzymuje brzmienie „Plac Słowiański”.
8. Nazwa plac: „Wolności” otrzymuje brzmienie „Plac Wolności”.
Stojące na początku nazwy wyrazy "ulica" oraz "plac" na mocy uchwały rady miejskiej stały się częścią nazwy własnej, w związku z czym piszemy je odtąd dużą literą.
Uchwała weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko-Mazurskiego. W związku z powyższym od około 2 miesięcy poprawnie piszemy: Aleja Grunwaldzka, Aleja Tysiąclecia, Osiedle Marynarzy, Plac Dworcowy, Plac Grunwaldzki, Plac Kazimierza Jagiellończyka Plac Słowiański, Plac Wolności (a nie: aleja Grunwaldzka, aleja Tysiąclecia, osiedle Marynarzy, plac Dworcowy, plac Grunwaldzki, plac Kazimierza Jagiellończyka plac Słowiański, plac Wolności). Podobnie, dużą literą piszemy skróty: Al. Grunwaldzka (a nie: al. Grunwaldzka), Al. Tysiąclecia (a nie: al. Tysiąclecia).
